Mantelzorgvriendelijke maatregelen

MANTELZORGVRIENDELIJKE MAATREGELEN

We maken een onderscheid tussen wettelijke maatregelen om de combinatie tussen werk en zorg te maken, en andere mantelzorgvriendelijke maatregelen. Deze laatste kunnen van allerlei aard zijn. Download hier een overzicht van mogelijke maatregelen.

Soms kan het gaan om reeds bestaande mogelijkheden binnen de organisatie, die door mantelzorgers kunnen worden aangewend om de afstemming tussen werk en zorg te faciliteren. Denk maar aan glijdende werkuren, een flexibel verlofaanvraagsysteem, de mogelijkheid tot thuiswerken. Het is belangrijk om deze 'sterktes' te communiceren en toegankelijk te maken.

Andere mantelzorgers hebben nood aan specifieke maatregelen. Om na te gaan wat de werknemer-mantelzorger nodig heeft om de combinatie werk en zorg haalbaar te maken - en zo ook beter te functioneren op het werk -  kan hij/zij vaak zelf suggesties leveren. In vele gevallen heeft een mantelzorger al voldoende aan kleine aanpassingen. Enkele voorbeelden uit de praktijk:

• aangepaste werktijden;
• de gelegenheid om tijdens korte pauzes even te bellen naar het thuisfront;
• de toelating om op het werk diensten of instanties te contacteren die enkel tijdens de werkuren bereikbaar zijn;
• via een mobiele telefoon steeds bereikbaar mogen blijven.

Dit zijn allemaal zaken die de kopzorgen verminderen en zorgen dat men met meer concentratie terug aan de slag kan. Vaak hebben mantelzorgers dus baat bij iets meer flexibiliteit, bijvoorbeeld de kans om regelmatig van thuis uit te werken, aangepaste werkuren, meer werken in minder dagen.

Dit betekent echter niet dat een mantelzorgvriendelijk beleid gelijk te schakelen is met flexwerk! Sommige organisaties of functies zijn zo georganiseerd dat flexibel werken moeilijk of onmogelijk is. Het gesprek dient met andere woorden gevoerd te worden binnen de mogelijkheden en de limieten van de organisatie.

De personeelsdienst kan medewerkers informeren over verlofaanvragen en maatregelen zoals tijdskrediet en op een transparante manier communiceren over voor- en nadelen, zoals mogelijke financiële en carrièregevolgen van minder werken. De uiteindelijke beslissing ligt bij de werknemer. Samen kan gezocht worden naar alternatieve carrièrepaden, die misschien de nodige creativiteit vragen. Denk aan jobrotatie, omscholing, tijdelijk minder zware projecten of verantwoordelijkheid opnemen. Belangrijk is hierbij dat de werknemer een zinvolle en vervullende jobinhoud kan behouden. Maar evengoed kan de werknemer al genoeg hebben aan een eigen plaats op de bedrijfsparking dicht bij de uitgang, waardoor de mantelzorger snel naar huis kan als zich een onvoorziene omstandigheid voordoet. Elke van deze aanpassingen kan worden geëvalueerd m.b.t. effectiviteit, en ter zijner tijde ook bijgesteld worden naarmate de intensiteit van zorg toe- of afneemt. Naast deze -voor de tijd van de mantelzorg- blijvende aanpassingen in werkritme, is het tevens belangrijk dat er een scenario is bedacht voor voor acute oproepen, onverwachte situaties en noodgevallen.

Verder is het belangrijk dat het thema op de werkvloer levendig wordt gehouden. Denk aan een presentje op de dag van de mantelzorg, het publiceren van het persoonlijke verhaal van een medewerker die mantelzorg verleent in de personeelskrant, mogelijkheden tot samenkomst van collega-mantelzorgers. Wanneer collega’s op de hoogte zijn van het feit dat een teamlid zich in een mantelzorgsituatie bevindt, creëert dit begrip voor de aanpassingen waarop de mantelzorger kan rekenen. Ook kunnen zij al eens inspringen wanneer de mantelzorger een kort telefoontje kan doen of dringend weg moet. Een sfeer van onderlinge betrokkenheid voedt wederkerigheid tussen collega's en loyaliteit naar de werkgever toe. Iedere werknemer verkeert namelijk in de mogelijkheid om plots in een (mantel)zorgsituatie terecht te komen. Het is aangewezen dat werknemers weten weten bij wie ze in dat geval terecht kunnen met vragen (de personeelsdienst, directe leidinggevende, bedrijfsarts, …). Informatie voorzien op de website van de onderneming of via intranet is eveneens nuttig (adressen en telefoonnummers van bijvoorbeeld oppasdiensten, poetsdiensten, thuisverplegingsdiensten), al kan persoonlijk contact en advies niet vervangen.

Concrete suggesties

Tijdens het project, stelden we aan werkende mantelzorgers de vraag welke zaken helpend zijn om de afstemming tussen werk en zorg te maken. Volgende antwoorden werden gegeven: